Orthomoleculaire geneeskunde
Wat is orthomoleculaire geneeskunde?
Wie deze term voor het eerst hoort struikelt vaak over het woord ‘Orthomoleculair’, want wat geneeskunde betreft hebben we daar direct beeld bij.
Laten we het eerst eens letterlijk bekijken:
- Ortho = goed, juist, kloppend, gezond.
- Moleculair = betreffend de moleculen (in het lichaam) dus alle stoffen die ons lichaam nodig heeft om goed te kunnen werken, om gezondheid te behouden en verstoringen te herstellen.
In de orthomoleculaire geneeskunde kijken we naar biochemische processen, naar werkingsmechanismen, naar communicatie tussen organen en cellen. We kijken naar de bouwstoffen van deze mechanismen en communicatie en of deze in de juiste mate aanwezig zijn. Wanneer je bedenkt dat alles wat functioneert in ons lichaam vanuit voeding moet worden opgebouwd dan ligt het voor de hand dat voeding de basis is. Zowel voor gezondheid als voor ziekte. Orthomoleculaire geneeskunde begint daarom bij voeding.
Beroemde uitspraken in de orthomoleculaire geneeskunde
“Let food be thy medicine, and medicine thy food”.
− Hippocrates
“Geen enkele ziekte die door voeding kan worden genezen, dient met andere middelen te worden behandeld”.
− Maimonides
Deze instelling raakte op de achtergrond met de komst van chirurgie en antibiotica.
Bij infectieziekten zie je dat één ziekteverwekker verantwoordelijk is voor een bepaald ziektebeeld en dat dit via toediening van één medicijn kan worden genezen.
Echter werkt dit model niet voor de talloze welvaartsziekten die nu de gezondheidszorg domineren. Hierbij is er niet slechts één oorzaak en vraagt de oplossing ook om een multifactoriële geïntegreerde aanpak.
Zeker waar ziekte het gevolg is van een onjuiste voeding en een ziekmakende leefstijl, zou genezing niet moeten worden gezocht in louter medicatie maar daarnaast en vooral ook in het herstellen van voeding en leefstijl.
Zeker daar waar medicatie alleen kan voorzien in symptoommanagement zou parallel moeten worden gewerkt aan het wegnemen en verminderen van de oorzaken. De patiënt wordt hierbij onderdeel van de behandeling en dat vraagt om meer motivatie en inzet dan het innemen van medicatie. Het voordeel is gezondheid, flexibiliteit en onafhankelijkheid. Belangrijke voorwaarden voor een gelukkig leven.
Wie bedacht de term orthomoleculair geneeskunde?
De grondlegger van dit vakgebied is Linus Pauling. In 1968 munte hij de term ‘Orthomoleculaire geneeskunde’ in zijn publicatie in het wetenschappelijk tijdschrift Science.
Linus Pauling was biochemicus en fysisch chemicus. Hij heeft samengewerkt met Erwin Schrödinger op het gebied van kwantummechanica en onderzocht het fenomeen van resonantie in de chemische verbinding binnen moleculen.
Daarna verschoof hij zijn focus naar de organische chemie, onderzocht de binding van zuurstof aan ijzer in het hemoglobinemolecuul, postuleerde een theorie over de driedimensionale structuur van eiwitten en werkte op het gebied van immunologie en moleculaire herkenningsmechanismen.
Voor zijn onderzoek naar de aard van de chemische verbinding ontving hij in 1954 de Nobelprijs voor Scheikunde. Opvallend is dat Linus Pauling nog een tweede Nobelprijs heeft ontvangen, te weten in 1962 de Nobelprijs voor de Vrede.
Pas in zijn latere leven ging hij zich intensief bezig houden met de werking van vitaminen. Bij dit onderzoek schroomde hij niet de effecten van hoge doseringen te testen.
Linus Pauling is in 1994 overleden. Zijn naam leeft voort in het Linus Pauling Instituut dat hij in 1973 heeft opgericht.
Orthomoleculaire geneeskunde gaat toch altijd om hoog gedoseerde supplementen?
Dat is niet het geval. Zoals hierboven uitgelegd is gezonde voeding de basis van een orthomoleculaire behandeling. Zonder goede basis hebben supplementen sowieso weinig zin. En ook voeding alléén is niet genoeg. Elk orthomoleculair advies gaat dan ook samen met andere leefstijlinterventies.
Wel kunnen voedingssupplementen onderdeel uitmaken van de behandeling. Bijvoorbeeld als ‘Quick Win’ of tijdelijke ondersteuning.
Zijn supplementen wel nodig als je gezond eet?
Een veelgestelde vraag, maar hierop is geen ongenuanceerde ‘ja’ of ‘nee’ als antwoord te geven. Laten we het erop houden dat je in elk geval niet standaard suppletie gaat nemen zonder dat je weet of dat nodig is. En dat je geen junkfood eet met het excuus ‘ik neem elke dag een multi’.
Supplementen zijn bedoeld als aanvulling op een gezond voedingspatroon. De definitie van ‘een gezond voedingspatroon’ loopt ook enorm uiteen. Vrijwel niemand beweert dat hij of zij ongezond eet, maar als we dan echt gaan kijken naar wat gegeten wordt dan komt vaak toch een heel ander beeld naar boven. Tekorten kunnen ontstaan door onvoldoende inname, maar ook door een verhoogd verbruik.
Er is ook een verschil tussen de inname bedoeld om deficiëntieziekten te voorkomen en de inname die optimaal is gegeven de omstandigheden.
Verder zal het suppleren van stof X geen effect hebben als er geen tekort was, of deze niet goed wordt opgenomen of verwerkt in het lichaam, of als bij het biochemische proces waarin stof X nodig is ook stof Y nodig is waarvan het tekort niet wordt opgelost.
Kortom, het ligt allemaal wat genuanceerder. Niets is standaard. Niets is zwart-wit.
Kan orthomoleculaire geneeskunde altijd naast reguliere geneeskunde worden toegepast?
Idealiter wordt er samengewerkt tussen alle disciplines in het weer gezond maken van de zieke mens. Waar het gaat om aanpassen van voeding en leefstijl zal dit altijd samengaan met een reguliere behandeling, maar ook hier is communicatie wenselijk. Het is belangrijk van elkaar weet te hebben omdat bepaalde medicijnen en supplementen elkaars werking kunnen beïnvloeden (interacties) en omdat interventies op het gebied van voeding en leefstijl kunnen leiden tot een verminderde medicatiebehoefte. Samenwerking, transparantie en een open communicatie zorgt voor betere resultaten.